Tình huống phát sinh là thành viên công ty TNHH là cá nhân chuyển nhượng phần vốn góp cho người khác thì doanh nghiệp có thể làm thủ tục kê khai thuế TNCN cho thành viên chuyển nhượng đó không, hay thành viên đó phải tự khai báo và đóng thuế?
Các loại thu nhập từ chuyển nhượng vốn
Liên quan vấn đề này, tại Khoản 4 Điều 2 Văn bản hợp nhất 02/VBHN-BTC năm 2024 do Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành có nêu các khoản thu nhập từ chuyển nhượng vốn là khoản thu nhập cá nhân nhận được bao gồm:
- Thu nhập từ chuyển nhượng vốn góp trong công ty trách nhiệm hữu hạn (bao gồm cả công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên), công ty hợp danh, hợp đồng hợp tác kinh doanh, hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức kinh tế, tổ chức khác.
- Thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán, bao gồm: thu nhập từ chuyển nhượng cổ phiếu, quyền mua cổ phiếu, trái phiếu, tín phiếu, chứng chỉ quỹ và các loại chứng khoán khác theo quy định tại Khoản 1 Điều 6 của Luật chứng khoán. Thu nhập từ chuyển nhượng cổ phiếu của các cá nhân trong công ty cổ Phần theo quy định tại Khoản 2 Điều 6 của Luật chứng khoán và Điều 120 của Luật doanh nghiệp.
- Thu nhập từ chuyển nhượng vốn dưới các hình thức khác.
Theo hướng dẫn nêu trên thì việc cá nhân chuyển nhượng phần vốn góp cho người khác thì phần thu nhập nhận được sẽ được xem là thu nhập từ chuyển nhượng vốn và phát sinh nghĩa vụ kê khai thuế TNCN đối với phần thu nhập này.
Khai thuế đối với thu nhập từ hoạt động chuyển nhượng vốn
Đối với hoạt động chuyển nhượng vốn mà không phải là chứng khoán thì việc khai thuế được hướng dẫn tại Khoản 4 Điều 26 Văn bản hợp nhất 02/VBHN-BTC năm 2024 do Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành. Cụ thể như sau:
- Cá nhân cư trú chuyển nhượng vốn góp thực hiện khai thuế theo từng lần chuyển nhượng không phân biệt có hay không phát sinh thu nhập.
- Cá nhân không cư trú có thu nhập từ chuyển nhượng vốn góp tại Việt Nam không phải khai thuế trực tiếp với cơ quan thuế mà tổ chức, cá nhân nhận chuyển nhượng thực hiện khấu trừ thuế theo hướng dẫn tại điểm e, khoản 1, Điều 25 Văn bản hợp nhất 02/VBHN-BTC năm 2024 và khai thuế theo từng lần phát sinh.
- Doanh nghiệp làm thủ tục thay đổi danh sách thành viên góp vốn trong trường hợp chuyển nhượng vốn mà không có chứng từ chứng minh cá nhân chuyển nhượng vốn đã hoàn thành nghĩa vụ thuế thì doanh nghiệp nơi cá nhân chuyển nhượng vốn có trách nhiệm khai thuế, nộp thuế thay cho cá nhân.
- Trường hợp doanh nghiệp nơi cá nhân chuyển nhượng vốn nộp thuế thay cho cá nhân thì doanh nghiệp thực hiện khai thay hồ sơ khai thuế thu nhập cá nhân. Doanh nghiệp khai thay ghi thêm “Khai thay” vào phần trước cụm từ “Người nộp thuế hoặc Đại diện hợp pháp của người nộp thuế” đồng thời người khai ký, ghi rõ họ tên và đóng dấu của doanh nghiệp. Trên hồ sơ tính thuế, chứng từ thu thuế vẫn phải thể hiện đúng người nộp thuế là cá nhân chuyển nhượng vốn góp (trường hợp là chuyển nhượng vốn của cá nhân cư trú) hoặc cá nhân nhận chuyển nhượng vốn (trường hợp là chuyển nhượng vốn của cá nhân không cư trú).
Căn cứ theo hướng dẫn nêu trên thì trách nhiệm kê khai ban đầu sẽ thuộc về cá nhân. Tuy nhiên, doanh nghiệp khi thay đổi thành viên góp vốn tại cơ quan đăng ký kinh doanh mà không có chứng từ chứng minh cá nhân chuyển nhượng vốn đã hoàn thành nghĩa vụ thuế thì không thể thực hiện được. Lúc này, yêu cầu doanh nghiệp nơi có tài sản góp vốn phải làm thủ tục kê khai thuế thay cho cá nhân đó. Việc khai thay của doanh nghiệp có thể yêu cầu cá nhân chuyển nhượng chi trả lại phần thuế đã nộp.
