Có nhiều hợp chất chỉ được sử dụng trong y tế, khoa học và được cơ quan có thẩm quyền chuyên môn quyết định cấp phép sử dụng. Tuy nhiên, không ít các trường hợp kinh doanh sản phẩm không rõ nguồn gốc trên thị trường lại chứa hợp chất Ketamine. Vậy đây là chất gì và kinh doanh sản phẩm có chứa chất Ketamine có bị xử phạt?
1. Chất Ketamine là gì? Ketamine có phải ma túy?
Cụ thể tại danh mục III ban hành kèm Nghị định 57/2022/NĐ-CP quy định hợp chất Ketamine được liệt kê số 40 danh mục các chất ma túy được sử dụng trong nghiên cứu, kiểm nghiệm, giám định, điều tra tội phạm hoặc trong lĩnh vực y tế, thú y theo quy định của cơ quan có thẩm quyền.
Lý do, chất Ketamine được liệt kê vào nhóm thuốc loại III là vì được dùng như một loại thuốc gây mê, hiện được phép sử dụng trong bệnh viện và các cơ sở y tế. Tuy nhiên, Ketamine cũng bị lạm dụng cho mục đích khác vì có thể gây ảo giác, an thần và sử dụng kéo dài có thể dẫn đến gây nghiện.
Do đó, Ketamine cũng được xem là ma túy nếu sử dụng trái phép, dù vậy hợp chất này không bị nghiêm cấm tuyệt đối mà được sử dụng trong y học, y tế và khoa học.
2. Những hợp chất bị hạn chế sử dụng tương tự như Ketamine
Theo quy định hiện nay, có rất nhiều phân loại hợp chất, tiền chất ma túy trên thị trường và thế giới. Thì tương tự như Ketamine vẫn còn một số chất bị hạn chế hoặc cấm sử dụng phổ biến hiện nay bao gồm:
(1) Amphetamine
Amphetamine là chất có tính chất kích thích hệ thần kinh trung ương. Đây là một loại thuốc được kê toa ở nhiều quốc gia. Trong y khoa, Amphetamine được sử dụng trong điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý, chứng ngủ rũ, béo phì và trước đây được dùng để điều trị nghẹt mũi và trầm cảm, tăng cường thành tích thể thao và nhận thức.
Amphetamine hiện nay được sử dụng bất hợp pháp cho mục đích giải trí và dùng như một chất kích thích tình dục và gia tăng khoái cảm. Amphetamine có thể sử dụng bằng đường uống, hít và đôi khi được sử dụng bằng đường tiêm chích.
(2) Methamphetamine
Methamphetamine (thường gọi ma túy đá hay Meth) có cấu trúc và có nhiều đặc tính tương tự như Amphetamine. Meth là một chất kích thích hệ thần kinh trung ương mạnh, trong y khoa mặc dù có thể được chỉ định điều trị cho chứng rối loạn tăng động giảm chú ý và béo phì nhưng rất ít khi được dùng do nguy hiểm và có hiệu quả kém.
(3) Cocaine
Cocain là alkaloid được chiết xuất từ cây coca (Erythroxylum coca) được trồng phổ biến ở một số quốc gia Nam Mỹ như Colombia, Peru, Bolivia. Sử dụng cocain hoặc cây coca có thể ở các dạng khác nhau. Ở Việt Nam, cocain ít phổ biến và chỉ có ở dạng cocain hydrocloride hay cacain base.
3. Mức phạt hành chính khi kinh doanh sản phẩm có Ketamine trái phép
Căn cứ Điều 23 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định mức phạt hành chính trong vi phạm các quy định về phòng, chống và kiểm soát ma túy đối với cá nhân như sau:
- Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 1 triệu đồng - 2 triệu đồng đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy.
- Phạt tiền từ 2 triệu đồng - 5 triệu đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
+ Tàng trữ, vận chuyển trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy nhưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự;
+ Tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc chiếm đoạt tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy;
+ Sản xuất, tàng trữ, vận chuyển hoặc mua, bán phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy.
- Phạt tiền từ 5 triệu đồng - 10 triệu đồng đối với hành vi trồng các loại cây thuốc phiện, cây cần sa, cây coca, cây khát và các loại cây khác có chứa chất ma túy.
- Phạt tiền từ 10 triệu đồng - 20 triệu đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
+ Người đứng đầu, người đại diện theo pháp luật, người được giao quản lý cơ sở kinh doanh, dịch vụ, người quản lý phương tiện giao thông hoặc cá nhân khác có trách nhiệm quản lý nhà hàng, cơ sở cho thuê lưu trú, câu lạc bộ, hoạt động kinh doanh karaoke, hoạt động kinh doanh vũ trường, kinh doanh trò chơi điện tử, các phương tiện giao thông để xảy ra hoạt động tàng trữ, mua bán, sử dụng trái phép chất ma túy trong khu vực, phương tiện do mình quản lý;
+ Môi giới, giúp sức hoặc hành vi khác giúp người khác sử dụng trái phép chất ma túy.
- Phạt tiền từ 20 triệu đồng - 40 triệu đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
+ Cung cấp địa điểm, phương tiện cho người khác sử dụng, tàng trữ, mua, bán trái phép chất ma túy.
+ Vi phạm các quy định về xuất khẩu, nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất, tạm xuất, tái nhập, quá cảnh chất ma túy, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần và tiền chất ma túy.
+ Vi phạm các quy định về nghiên cứu, giám định, kiểm định, kiểm nghiệm, sản xuất, bảo quản, tồn trữ chất ma túy, tiền chất ma túy.
+ Vi phạm các quy định về giao nhận, tàng trữ, vận chuyển chất ma túy, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, tiền chất ma túy.
+ Vi phạm các quy định về phân phối, mua bán, sử dụng, trao đổi chất ma túy, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, tiền chất ma túy.
+ Vi phạm các quy định về quản lý, kiểm soát, lưu giữ chất ma túy, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, tiền chất tại các khu vực cửa khẩu, biên giới, trên biển.
+ Thực hiện cai nghiện ma túy vượt quá phạm vi hoạt động được ghi trong giấy phép hoạt động cai nghiện ma túy tự nguyện.
- Phạt tiền từ 40 triệu đồng - 50 triệu đồng đối với hành vi cho mượn, cho thuê, chuyển nhượng hoặc sử dụng giấy phép hoạt động cai nghiện ma túy tự nguyện vào các mục đích khác.
- Phạt tiền từ 50 triệu đồng - 75 triệu đồng đối với hành vi tổ chức cai nghiện ma túy tự nguyện khi chưa được đăng ký hoặc cấp phép hoạt động.
Lưu ý: Trường hợp tổ chức có hành vi vi phạm tương tự cá nhân thì mức phạt gấp 2 lần.
Ngoài ra, đối tượng vi phạm còn bị xử phạt bổ sung như sau:
- Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính.
- Tước quyền sử dụng Giấy phép, Chứng chỉ hành nghề, giấy chứng nhận đủ điều kiện về an ninh trật tự từ 06 tháng đến 12 tháng.
- Đình chỉ hoạt động từ 03 tháng đến 06 tháng.
- Trục xuất người nước ngoài có hành vi vi phạm hành chính.
Bên cạnh đó, còn buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm.
Như vậy, trường hợp cơ sở kinh doanh dù cố ý hoặc vô tình kinh doanh sản phẩm mà chưa tìm hiểu rõ nguồn gốc sản xuất mà sản phẩm đó có chứa chất Ketamine có thể bị phạt tiền lên đến 130 triệu đồng, trường hợp vượt định khung hành chính có thể truy cứu trách nhiệm hình sự.
