"Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy" được hiểu như thế nào? Cưỡng ép kết hôn có phải là hành vi bạo lực gia đình hay không theo quy định của pháp luật hiện hành?
"Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy" là gì?
"Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy" có nghĩa là cha mẹ có quyền quyết định cuộc sống của con cái, con cái phải nghe lời cha mẹ và không được tự ý làm trái.
Ngoài ra, một số quan điểm cho rằng cha mẹ là người có nhiều kinh nghiệm sống và hiểu biết hơn con cái, do đó những quyết định của cha mẹ thường là tốt nhất cho con cái.
Đồng thời, quan niệm này được thể hiện rõ nét nhất là ở khía cạnh hôn nhân gia đình.
Có thể nói ngày xưa chuyện hệ trọng nhất đời người là hôn sự, nhưng con cái chỉ đóng vai trò thụ động, mà không có quyền quyết định lựa chọn theo ý mình.
Vào thời phong kiến việc "Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy" thường thấy rất nhiều vì nhiều gia đình muốn thông qua đó mà hợp tác làm ăn với nhau. Từ đó có thể giúp đôi bên phát triển.
Tuy nhiên, quan niệm “cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy” chỉ phản ánh một phần của "tôn ti trật tự" trong xã hội ngày trước. Vì rằng, bên cạnh đó, vẫn có sự phản kháng, thể hiện cái tôi, khát vọng được tự do trong tình yêu ví dụ như "Dao phay kề cổ, máu đổ không màng/ Chết thì chịu chết, buông nàng anh không buông".
Hơn thế nữa, đặt trong xã hội hiện đại ngày nay thì quan niệm "Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy" đang không còn phù hợp và cần có sự thay đổi nhất định.
Bởi, một số những lý do sau đây:
Thứ nhất, là ở khía cạnh xã hội: xã hội ngày càng phát triển, con người có nhiều cơ hội tiếp cận với tri thức và thông tin hơn. Đồng thời, có thể nói đây là thời đại mà bản sắc riêng của mỗi người được thể hiện vô cùng rõ nét. Do đó, con cái có thể tự mình tìm hiểu và đưa ra quyết định cho cuộc sống của mình.
Thứ hai, là sự thay đổi trong quan niệm về giáo dục: Quan niệm giáo dục hiện đại đề cao sự phát triển toàn diện của con người, trong đó bao gồm cả sự tự chủ và khả năng tự quyết định của con cái bởi mỗi chúng ra đều "sinh ra là một bản thể, đừng chết như một bản sao".
Và cuối cùng, là sự thấu hiểu, cảm thông giữa cha mẹ và con cái: Cha mẹ và con cái ngày nay có nhiều cơ hội để giao tiếp và chia sẻ với nhau hơn, do đó họ hiểu nhau hơn và có thể giải quyết những mâu thuẫn một cách hiệu quả.
Do đó, nếu như ngày xưa cha mẹ là người đưa ra sự quyết định đối với những vấn đề liên quan đến con cái thì ở xã hội hiện đại cha mẹ sẽ đóng vai trò như một người đi trước, một người truyền cảm hứng và con cái sẽ đóng vai trò là người đưa ra những quyết định cho những vấn đề trong cuộc sống của mình.
Sự lắng nghe, tôn trọng và thấu hiểu chính là chiếc chìa khóa mở ra một thế giới mới trong mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái.
Cưỡng ép kết hôn có phải là bạo lực gia đình không?
Trước khi trả lời cho câu hỏi "cưỡng ép kết hôn có phải là bạo lực gia đình không?" thì cần phải hiểu "cưỡng ép kết hôn" và "bạo lực gia đình" là gì?
Bạo lực gia đình được định nghĩa tại khoản 1 Điều 2 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022 là hành vi cố ý của thành viên gia đình gây tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại về thể chất, tinh thần, tình dục, kinh tế đối với thành viên khác trong gia đình.
Cưỡng ép kết hôn theo quy định tại khoản 9 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 là việc đe dọa, uy hiếp tinh thần, hành hạ, ngược đãi, yêu sách của cải hoặc hành vi khác để buộc người khác phải kết hôn trái với ý muốn của họ.
Vậy cưỡng ép kết hôn có phải là bạo lực gia đình không?
Theo quy định tại điểm l khoản 1 Điều 3 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022 thì một trong những hành vi bạo lực gia đình được liệt kê là hành vi cưỡng ép tảo hôn, kết hôn, ly hôn hoặc cản trở kết hôn, ly hôn hợp pháp.
Hay nói cách khác cưỡng ép kết hôn là một trong những hành vi bạo lực gia đình theo quy định.
Lưu ý:
(1) Việc cưỡng ép kết hôn là một trong những hành vi bị nghiêm cấm trong phòng, chống bạo lực gia đình (khoản 1 Điều 5 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022).
(2) Trong bối cảnh xã hội hiện nay việc "cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy" trong lĩnh vực hôn nhân gia đình, cụ thể là đe dọa con cái để buộc con mình lấy chồng hoặc lấy vợ có thể bị xem là cưỡng ép kết hôn và là một trong những hành vi bạo lực gia đình theo quy định.
Tóm lại,
"Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy" có thể được hiểu là cha mẹ có quyền quyết định cuộc sống của con cái, con cái phải nghe lời cha mẹ và không được tự ý làm trái.
Tuy nhiên, quan niệm "cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy" trong xã hội hiện nay đã có nhiều thay đổi theo chiều hướng tích cực hơn, cụ thể:
- Cha mẹ từ ở vị thế là người quyết định sang người hướng dẫn, người truyền cảm hứng cho con cái;
- Con cái từ vị trí thụ động trong các quyết định liên quan đến cuộc sống của mình thì ngày nay họ là những người đưa ra quyết định từ đó làm chủ cuộc đời của mình.
