Người giúp việc gia đình hay người đời còn hay gọi với cái tên thân thuộc là "Osin". Lao động giúp việc gia đình có những đặc điểm đặc trưng nên Pháp luật quy định một số quy định riêng cho đối tượng này.
Lao động là người giúp việc gia đình là người lao động làm thường xuyên các công việc trong gia đình của một hoặc nhiều hộ gia đình.
Các công việc trong gia đình bao gồm: công việc nội trợ, quản gia, chăm sóc trẻ, chăm sóc người bệnh, chăm sóc người già, lái xe, làm vườn và các công việc khác cho hộ gia đình nhưng không liên quan đến hoạt động thương mại.
Bộ luật Lao động quy định một Mục riêng dành cho đối tượng lao động là người giúp việc gia đình. Những đối tượng làm việc thei hình thức khoán việc sẽ không thuộc đối tượng điều chỉnh của những quy định này.
Căn cứ Điều 180 BLLĐ 2012, hợp đồng lao động giữa người sử dụng lao động và người lao động phải được lập bằng văn bản.
Hai bên thỏa thuận, ghi rõ trong hợp đồng lao động về hình thức trả lương, kỳ hạn trả lương, thời giờ làm việc hằng ngày, chỗ ở .
Theo các quy định chung của BLLĐ, có 3 loại hợp đồng lao động được xác định dựa theo tính chất công việc, thời gian thực hiện công việc như sau: hợp đồng không xác định thời hạn, thời đồng xác định thời hạn và hợp đồng mùa vụ.
Tùy vào nhu cầu, khả năng cũng như hoàn cảnh riêng mà người sử dụng lao động và người lao động tự do lựa chọn loại hình hợp đồng phù hợp.
Đối với người lao động làm việc nhà, thời hạn của hợp đồng lại không bị gò bó khuôn mẫu, hai bên có thể tự do thỏa thuận thời hạn của hợp đồng.
Đồng thời, căn cứ đơn phương chấm dứt hợp đồng được quy định rất đơn giản "Một bên có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động bất kỳ khi nào nhưng phải báo trước 15 ngày."
Bộ luật còn quy định rõ ràng quyền và nghĩa vụ của người lao động và người sử dụng lao động như sau:
Điều 181. Nghĩa vụ của người sử dụng lao động
1. Thực hiện đầy đủ thỏa thuận đã giao kết trong hợp đồng lao động.
2. Trả cho người giúp việc gia đình khoản tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật để người lao động tự lo bảo hiểm.
3. Tôn trọng danh dự, nhân phẩm của người giúp việc gia đình.
4. Bố trí chỗ ăn, ở sạch sẽ, hợp vệ sinh cho người giúp việc gia đình, nếu có thoả thuận.
5. Tạo cơ hội cho người giúp việc gia đình được tham gia học văn hóa, học nghề.
6. Trả tiền tàu xe đi đường khi người giúp việc gia đình thôi việc về nơi cư trú, trừ trường hợp người giúp việc gia đình chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn.
Điều 182. Nghĩa vụ của lao động là người giúp việc gia đình
1. Thực hiện đầy đủ thỏa thuận mà hai bên đã ký kết trong hợp đồng lao động.
2. Phải bồi thường theo thoả thuận hoặc theo quy định của pháp luật nếu làm hỏng, mất tài sản của người sử dụng lao động.
3. Thông báo kịp thời với người sử dụng lao động về những khả năng, nguy cơ gây tai nạn, đe dọa an toàn, sức khỏe, tính mạng, tài sản của gia đình người sử dụng lao động và bản thân.
4. Tố cáo với cơ quan có thẩm quyền nếu người sử dụng lao động có hành vi ngược đãi, quấy rối tình dục, cưỡng bức lao động hoặc có những hành vi khác vi phạm pháp luật.
Điều 183. Những hành vi bị nghiêm cấm đối với người sử dụng lao động.
1. Ngược đãi, quấy rối tình dục, cưỡng bức lao động, dùng vũ lực đối với lao động là người giúp việc gia đình.
2. Giao việc cho người giúp việc gia đình không theo hợp đồng lao động.
3. Giữ giấy tờ tùy thân của người lao động.
Minh Trang
