Ăn năn hối cải là gì? Người phạm tội nhưng sau đó ăn năn hối cải thì có được xem là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không?
Ăn năn hối cải là gì?
"Ăn năn hối cải" trong tiếng Việt có nghĩa là sau khi thực hiện một hành vi sai trái, người phạm tội thể hiện sự cắn rứt, dày vò lương tâm về tội lỗi của mình. Họ không chỉ bày tỏ sự hối tiếc bằng lời nói mà còn phải bằng những hành động, việc làm cụ thể để chứng minh cho việc mình muốn sửa chữa, cải tạo thành người tốt; bù đắp những tổn thất, thiệt hại do hành vi phạm tội của mình gây ra.
Đây là sự chuyển biến tích cực về tâm lí và nhận thức của người vi phạm pháp luật, là kết quả của một quá trình suy nghĩ về bản thân, về pháp luật và thái độ của xã hội đối với họ... Trong đó, quan trọng nhất là diễn biến tâm lí ở một số giai đoạn kể từ sau khi người đó thực hiện hành vi vi phạm pháp luật như: những khó khăn mà họ phải đối mặt khi trốn chạy sau khi thực hiện hành vi vi phạm pháp luật; những suy nghĩ của người đó trong quá trình bị xét xử tại Toà án về các quy định của pháp luật, sự lên án của xã hội... thông qua quá trình xét hỏi, tranh luận tại phiên toà và phán quyết của Hội đồng xét xử, những suy nghĩ của người đó trong quá trình chấp hành bản án, quyết định của Toà án.
Ăn năn hối cải có được xem là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không?
Căn cứ khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi bởi điểm a, điểm b khoản 6 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017) quy định các tình tiết sau đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:
- Người phạm tội đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm;
- Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả;
- Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng;
- Phạm tội trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết;
- Phạm tội trong trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội;
- Phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của nạn nhân gây ra;
- Phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra;
- Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn;
- Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng;
- Phạm tội vì bị người khác đe dọa hoặc cưỡng bức;
- Phạm tội trong trường hợp bị hạn chế khả năng nhận thức mà không phải do lỗi của mình gây ra;
- Phạm tội do lạc hậu;
- Người phạm tội là phụ nữ có thai;
- Người phạm tội là người đủ 70 tuổi trở lên;
- Người phạm tội là người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng;
- Người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;
- Người phạm tội tự thú;
- Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải;
- Người phạm tội tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án;”;
- Người phạm tội đã lập công chuộc tội;
- Người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác;
- Người phạm tội là người có công với cách mạng hoặc là cha, mẹ, vợ, chồng, con của liệt sĩ.
Khi quyết định hình phạt, Tòa án có thể coi đầu thú hoặc tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án.
Các tình tiết giảm nhẹ đã được Bộ luật Hình sự 2015 quy định là dấu hiệu định tội hoặc định khung thì không được coi là tình tiết giảm nhẹ trong khi quyết định hình phạt.
Theo đó, có thể thấy rằng "người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải" là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự để Tòa án cân nhắc và quyết định hình phạt.
Như vậy, "Ăn năn hối cải" trong tiếng Việt có nghĩa là sau khi thực hiện một hành vi sai trái, người phạm tội thể hiện sự cắn rứt, dày vò lương tâm về tội lỗi của mình.
"Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải" là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự để Tòa án cân nhắc và quyết định hình phạt.
