Hà Nội không chỉ là trung tâm chính trị của đất nước mà còn là biểu tượng của lịch sử và văn hóa Việt Nam. Vậy, vị trí, vai trò và biểu tượng của Hà Nội hiện nay có những nét đặc trưng gì?
(1) Vị trí, vai trò và biểu tượng của Thủ đô Hà Nội hiện nay là gì?
Tại Điều 2 Luật Thủ đô 2024 nêu rõ, Thủ đô nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Hà Nội.
Theo đó, Thủ đô có vai trò là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, nơi đặt trụ sở của các cơ quan Trung ương của Đảng, Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan đại diện ngoại giao, tổ chức quốc tế. Điều này cho thấy tầm quan trọng của Hà Nội trong việc điều hành và quản lý đất nước, đồng thời là nơi diễn ra các hoạt động chính trị quan trọng.
Bên cạnh việc là Thủ đô của nước Việt Nam, Hà Nội cũng là thành phố trực thuộc trung ương, là đô thị loại đặc biệt, là trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục, đào tạo, khoa học và công nghệ và hội nhập quốc tế của cả nước.
Các công trình trọng yếu như trụ sở cơ quan Trung ương Đảng, Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ đều được đặt tại khu vực Ba Đình, thành phố Hà Nội. Điều này không chỉ thể hiện vị trí địa lý quan trọng mà còn phản ánh lịch sử và văn hóa của Hà Nội.
Theo Điều 6 Luật Thủ đô 2024, biểu tượng của Thủ đô hà Nội chính là hình ảnh Khuê Văn Các tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám.
Hình ảnh này không chỉ mang giá trị nghệ thuật mà còn thể hiện truyền thống văn hóa, giáo dục của dân tộc Việt Nam. Khuê Văn Các là biểu tượng của tri thức và tinh thần hiếu học, phản ánh giá trị văn hóa sâu sắc của Hà Nội và của cả nước.
Có thể thấy, Luật Thủ đô 2024 không chỉ xác định vị trí và vai trò của Hà Nội mà còn khẳng định những giá trị văn hóa, lịch sử và chính trị của thành phố này. Hà Nội không chỉ là trái tim của đất nước mà còn là nơi hội tụ của các giá trị văn hóa và lịch sử quý báu.
(2) Trách nhiệm xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô
Theo đó, trách nhiệm xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô được quy định tại Điều 5 Luật Thủ đô 2024 như sau:
- Xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô là nhiệm vụ thường xuyên, trực tiếp, liên tục của các cấp chính quyền và người dân thành phố Hà Nội; là trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, lực lượng vũ trang và Nhân dân cả nước.
- Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận có trách nhiệm tuyên truyền, vận động Nhân dân trong nước, người Việt Nam ở nước ngoài tham gia xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô.
- Nhà nước ưu tiên đầu tư, thu hút các nguồn lực nhằm phát huy tiềm năng, thế mạnh của Thủ đô để xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô.
Luật Thủ đô 2024 khẳng định rằng việc xây dựng và phát triển Thủ đô là một nhiệm vụ chung, đòi hỏi sự phối hợp giữa chính quyền, cộng đồng và các tổ chức xã hội.
Sự tham gia tích cực của toàn xã hội cùng với sự đầu tư từ Nhà nước sẽ góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của Hà Nội, biến thành phố này thành một trung tâm phát triển mạnh mẽ và hiện đại của cả nước.
(3) Công dân danh dự Thủ đô là gì?
Theo quy định tại Điều 7 Luật Thủ đô 2024, danh hiệu Công dân danh dự Thủ đô được tặng cho người nước ngoài có đóng góp đặc biệt trong xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô hoặc trong việc thiết lập, mở rộng, tăng cường tình đoàn kết hữu nghị, quan hệ hợp tác quốc tế của Thủ đô.
Điều này cho thấy sự công nhận và tôn vinh những nỗ lực của cá nhân nước ngoài trong việc phát triển Hà Nội, đồng thời khẳng định giá trị của sự hợp tác quốc tế.
Danh hiệu này không chỉ giới hạn trong các hoạt động xây dựng và phát triển mà còn mở rộng đến việc thiết lập, mở rộng và tăng cường tình đoàn kết hữu nghị, quan hệ hợp tác quốc tế của Thủ đô. Quy định này đã thể hiện tầm nhìn rộng lớn của Hà Nội trong việc xây dựng mối quan hệ quốc tế tốt đẹp, góp phần vào sự phát triển chung của thành phố và đất nước.
Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội quy định điều kiện, thủ tục tặng, thu hồi danh hiệu Công dân danh dự Thủ đô nhằm đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong việc trao tặng danh hiệu, đồng thời tạo ra cơ sở pháp lý rõ ràng cho các hoạt động này.
Luật Thủ đô 2024 đã khẳng định vai trò của người nước ngoài trong việc phát triển Hà Nội, thể hiện cam kết của thành phố trong việc xây dựng mối quan hệ quốc tế bền vững.
Danh hiệu Công dân danh dự Thủ đô là một biểu tượng của sự tôn vinh và ghi nhận những đóng góp quý báu, góp phần thúc đẩy tình đoàn kết và hợp tác quốc tế.
