Tội phạm có yếu tố nước ngoài liên quan đến vụ án hình sự có yếu tố nước ngoài. Vụ án hình sự có yếu tố nước ngoài là vụ án xảy ra trên lãnh thổ Việt Nam, do người nước ngoài hay pháp nhân thương mại nước ngoài thực hiện; hoặc tội phạm xảy ra ở ngoài lãnh thổ Việt Nam, do công dân Việt Nam hay pháp nhân thương mại Việt Nam thực hiện hoặc do người nước ngoài, pháp nhân thương mại nước ngoài thực hiện, đã xâm hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân Việt Nam hoặc lợi ích của Nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Việc giải quyết các vụ án có yếu tố nước ngoài đôi khi cần phải xem xét các vấn đề liên quan đến ngoại giao. Các vụ án có yếu tố nước ngoài có liên hệ mật thiết với tư pháp quốc tế. Tội phạm trong các vụ án có yếu tố nước ngoài có thể là người Việt Nam cũng có thể là người nước ngoài.
Thẩm quyền giải quyết vụ án hình sự có yếu tố nước ngoài
Trong pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam, thẩm quyền điều trị truy tố được xác định theo thẩm quyền xét xử của Tòa án. Theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015, thẩm quyền xét xử của Tòa án các cấp cơ. bản bao gồm: Thẩm quyền theo vụ việc, thẩm quyền theo lãnh thổ và thẩm quyền theo đối tượng.
Theo đó, tương ứng với mỗi “yếu tố nước ngoài của vụ án, thẩm quyền. xét xử" được xác định cụ thể như sau:
Theo quy định tại điểm b Khoản 2 Điều 268 quy định:
"Điều 268. Thẩm quyền xét xử của Tòa án
...
2. Tòa án nhân dân cấp tỉnh và Tòa án quân sự cấp quân khu xét xử sơ thẩm những vụ án:
...
b) Vụ án hình sự có bị cáo, bị hại, đương sự ở nước ngoài hoặc tài sản có liên quan đến vụ án ở nước ngoài;"
Thì vụ án hình sự có bị cáo, bị hại, đương sự ở nước ngoài hoặc tài sản có liên quan đến vụ án ở nước ngoài thuộc thẩm quyền xét xử của Tòa án nhân dân cấp tỉnh và Tòa án Quận 8 cấp Quân khu.
– Tại Khoản 2 Điều 269 quy định: Bị cáo phạm tội ở nước ngoài nếu xét xử ở Việt Nam thì Tòa án Nhân dân cấp tỉnh nơi cư trú cuối cùng của bi cáo ở trong nước xét xử. Nếu không xác định được nơi cư trú cuối cùng ở trong nước của bị cáo thì tùy trường hợp, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao quyết định giao cho Tòa án Nhân dân thành phố Hà Nội hoặc Tòa án Nhân dân thành phô Hồ Chí Minh hoặc Tòa án Nhân dân thành phố Đà Nẵng xét xử. Bị cáo phạm tội ở nước ngoài nếu thuộc thẩm quyền xét xử của Tòa án quân khu thì Tòa án quân sự cấp quân khu xét xử theo quyết định của Chánh Tòa án Quân sự Trung ương.
Như vậy, theo quy định của Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 thì các vụ án hình sự có yếu tố nước ngoài thuộc thẩm quyền kết xử (đồng thời là thẩm quyền điều tra, truy tố) của Tòa án nhân dân cấp tỉnh và Tòa án cấp quân khu. Các cơ quan tố tụng cấp huyện và cấp khu vực hoặc các cơ quan khác được giao tiến hành một số hoạt động tố tụng theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự khi phát hiện vụ án có yếu tố nước ngoàii phải tiến hành chuyển vụ án cho cơ quan tố tụng có thẩm quyền cấp tỉnh hoặc quân khu.
