Thắc mắc nực cười với câu chuyện “Đạo văn” của Giáo sư Tồn?

Đạo văn được xem là việc sử dụng từ ngữ hay ý tưởng của người khác như là của mình, đây là một hành vi gian lận nghiêm trọng, nó chẳng khác nào “ăn trộm chất xám” của người khác. Có thể nói, dù là trong học thuật nói riêng và trong hoạt động khoa học sáng tạo nói chung, “yếu tố mới” luôn là một trong những yếu tố quan trọng quyết định chất lượng cũng như thành quả của người nghiên cứu, từ đó thể hiện sự huy sinh, công cuộc đóng góp của họ vào kho tàng chung của nhân loại. Mặt khác, đạo văn còn gây ra tác động xấu làm ảnh hưởng đến sự khách quan và liêm chính của khoa học nghiên cứu nói chung. Chính vì vậy, chúng ta cần phải có biện pháp chống hành vi đạo văn và phương hướng xử lý thích  đáng đối với các trường hợp vi phạm.

Thời gian gần đây, cộng đồng mạng xôn xao trước thông tin “đạo văn” của một giáo sư ngành Ngôn ngữ học. Cụ thể, mới đây ngày 17/05/2018, Hội đồng Chức danh giáo sư Nhà nước đã có công văn đề nghị Hội đồng Chức danh ngành Ngôn ngữ học khẩn trương kiểm tra và có ý kiến chính thức bằng văn bản phản hồi về thông tin Giáo sư Nguyễn Đức Tồn – thành viên Hội đồng Chức danh Giáo sư ngành Ngôn ngữ học đã có “đạo văn”. Theo đó, mặc dù chưa nhận được đơn thư tố cáo về việc Giáo sư Tồn đạo văn nhưng từ thông tin dư luận, báo chí phản ánh, với chức năng nhiệm vụ của mình thì Hội đồng chức danh Giáo sư nhà nước đã vào cuộc yêu cầu xác minh sự việc yêu cầu Hội đồng chức danh Giáo sư ngành ngôn ngữ học báo cáo về việc này. 

Vụ việc này cụ thể như sau: Trong cuốn sách “Tìm hiểu đặc trưng văn hóa – dân tộc của ngôn ngữ và tư duy ở người Việt (trong sự so sánh với những dân tộc khác)” – NXB ĐHQG Hà Nội 2002 của Giáo sư Tồn được cho là:

+ Đã lấy gần như toàn bộ luận án phó tiến sĩ của bà Nguyễn Thúy Khanh có tên “Đặc điểm trường từ vựng ngữ nghĩa tên gọi động vật” được bảo vệ năm 1996 tại Viện Ngôn ngữ học. Bà Nguyễn Thúy Khanh cũng là nghiên cứu sinh do Giáo sư Tồn hướng dẫn.

+ Bên cạnh đó, cuốn sách này cũng được cho là đạo gần như toàn bộ 96 trang luận văn tốt nghiệp đại học của sinh viên Cao Thị Thu, chuyên ngành Ngôn ngữ học, khóa 1991-1995 của ĐH Tổng hợp Hà Nội có tên “Đặc điểm định danh và ngữ nghĩa trường từ vựng tên gọi thực vật trong tiếng Việt”, được bảo vệ năm 1995.

Thực ra, sự việc trên đã bị phanh phui tố cáo vào năm 2002.  Mặt khác, Giáo sư Trần Ngọc Thêm - Chủ tịch Hội đồng Chức danh Giáo sư ngành Ngôn ngữ học cũng khẳng định việc ông Nguyễn Đức Tồn "đạo văn" là có thật. Tuy nhiên, cũng theo Giáo sư Thêm thì việc "đạo văn" đã khiến ông Tồn trải qua 7 năm hồ sơ xét giáo sư không được thông qua,  (từ năm 2002 – 2009). Nhưng đến cuối cùng đến năm 2009 ông đã được thông qua vì tinh thần nhân văn và lòng vị tha: “Các ý kiến Hội đồng phát biểu đều nhận định rằng ông Tồn đã có lỗi và đã trả giá trong 7 năm qua, 2 lần hồ sơ không được thông qua; không nên bắt một người phải trả giá cho một sai lầm cũ suốt đời” – Giáo sư Thêm cho hay.

Tuy nhiên, thời gian dần đây vụ việc lại được lật lại và Hội đồng Chức danh giáo sư Nhà nước đã vào cuộc để đưa ra kết luận xác minh rõ ràng. Vậy giả sử nếu như kết luận điều tra khẳng định “Giáo sư Tồn đạo văn” thì ắt hẳn ông Tồn sẽ không yên ổn với cái ghế “thành viên Hội đồng Chức danh Giáo sư ngành Ngôn ngữ học”, ngoài ra ông cũng có thể phải chịu kỷ luật theo quy định của cơ quan đồng Chức danh Giáo sư ngành Ngôn ngữ học.

Khi đọc thông tin về vụ việc này mình cảm thấy thật nực cười khi mà trước kia, vào thời điểm năm 2002 cũng đã có kết luận rằng ông Tồn đạo văn, sau đó với lý do “tinh thần nhân đạo và nhân văn sâu sắc của Việt Nam” nên ông chỉ phải trả giá cho hành vi sai trái của mình trong thời gian 07 năm, đến năm 2009 ông đã được truốt sạch lỗi lầm và được phong hàm Giáo sư. Để rồi… 09 năm sau đó, năm 2018 ông lại được đưa phán xét lại với hành vi đạo văn gian dối đó một lần nữa…?!

Nguồn: Bài viết có sự tham khảo tư liệu từ Báo Dân trí.

Mình cảm thấy sự việc trên bị đem ra tra xét đến hai lần thì có hơi kỳ. Nếu lần thứ nhất đã tra xét và có kết luận rồi thì tại sao 9 năm sau lại phanh phui ra lần nữa. Phải chăng lần thứ nhất đã chưa xử lý sự việc được thấu đáo.

Nếu ban đầu đã phát hiện ra hành vi thì phải xử lý nghiêm, ở trường hợp này mình cảm thấy xử lý chưa thực sự nghiêm nhưng cũng không phải vì vậy mà một hành vi đã xử lý trước đó bao nhiêu năm rồi giờ lại đem ra xem xét lại. Như vậy thì thấy không hợp lý xíu nào.

Nói đến đạo văn thì nhiều nhất là ở các bài báo cáo, nghiên cứu, thậm chí là luận án, luận văn từ sinh viên đến thạc sỹ, tiến sỹ. Đạo dở thì copy nhìn ra ngay, không thèm chỉnh sửa. Đạo giỏi thì biết cóp nhặt hơn, xem từ nguồn nước ngoài, có để Link dẫn

Vấn đề đạo văn diễn ra không ít. Cóp nhặt ý tưởng của nhiều nguồn, biến tấu và trở thành sản phẩm của mình. Mình ủng hộ sự tham khảo, lấy ý tưởng cho sản phẩm của họ nhưng phản đối việc copy, cóp nhặt y nguyên mà không có sự sáng tạo. Còn trường hợp giáo sư sử dụng bài luận văn của sinh viên để viết sách mà không được sự đồng ý của người đó thì nên có biện pháp xử lý nghiêm ngặt.

Theo mình nghĩ: Đạo văn là một hành động không thể chấp nhận được, nhất là trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học. Bởi hành vi này đang trực tiếp xâm phạm đến yếu tố quyền tác giả, cũng như công sức chất xám của người khác. Tuy nhiên, theo mình nghĩ trong trường hợp của vị giáo sư " Tồn" thì có phần hơi quá đáng, tại vì ngay từ 2002 giáo sư Thêm đã xác nhận đây là hành vi có thật, vậy thiết nghĩ tại sao ngay từ khi phát hiện Hội đồng không có hướng xử lý triệt để mà để hành vi này ảnh hưởng đến tương lai của một vị giáo sư, giờ đây lại lấy ra xử lý. Liệu bên trong có ẩn khúc? Liệu bây giờ xử lý hành vi " đạo văn" của giáo sư có thực sự hợp tình? Bây giờ lỗi ở ai? giáo sư " Tồn" hay cơ quan chức năng có thẩm quyền?

Mình tìm hiểu trên các bài báo mạng tố cáo Giáo sư Tồn về hành vi "đạo văn" thì vụ việc "đạo văn" này không phải là lần đầu bị phát giác và tố cáo. Nhưng cũng không hiểu lý do vì sao mà lại các vụ việc được êm xuôi trở lại. Riêng đối với vụ việc kể trên là được lật lại để điều tra. Mong vấn đề trên sẽ được giải quyết một cách công khai, minh bạch, đúng theo quy định pháp luật.