Pháp luật Việt Nam_Không thể thực hiện khi chỉ dừng ở chủ trương

      Trong thời gian qua xuất hiện nhiều vụ việc liên quan đền sai phạm của một số cơ quan hoặc người có thẩm quyền trong vấn đề kinh doanh của người dân.

Như vụ kinh doanh cà phê xin chào hay vụ kinh doanh phở chậm đăng ký kinh doanh bị khởi tố. Sau khí xem xét có nhiều quy định không phù hợp với thực tiễn, Thủ tướng đã họp và đưa ra yêu cầu không thực hiện những hoạt động gây khó khăn, cản trở cho hoạt động của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, chủ trương đã được đưa ra  nhưng thực tế thì như thế nào?

       Cụ thể ngày 8/8 vừa qua, báo chí có phản ánh thông tin anh Dương Trọng Tiến làm dịch vụ kinh doanh mua bán, sửa chữa điện thoại cũ tại quận 10 (TP HCM) bị công an bắt quả tang, khám xét khẩn cấp vì bị cho là kinh doanh trái phép.

Nhận thấy được sự vô lý của vấn đề này, Thủ tướng đã ra công văn yêu cầu cơ quan có thẩm quyền phải xem xét lại vụ việc này.

Như thế cho dù đã có văn bản từ cấp trên, nhưng cấp dưới vẫn chẳng quan tâm, dẫn đến tình trạng “trên bảo dưới không nghe”, và vấn đề này hiện đang tồn tại trong rất nhiều lĩnh vực của pháp luật Việt Nam.

       Đơn giản như nếu Nghị quyết hoặc Nghị định của Chính phủ quy định cụ thể một vấn đề chẳng hạn như giảm thuế suất thuế TNDN cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, với những người dân như chúng ta thì nhìn vào chả có gì phải gọi là vướng mắc. Tuy nhiên, để những cơ quan có thẩm quyền thực hiện được thì còn cần phải có Nghị định, Thông Tư hướng dẫn, thậm chí nhiều nơi còn phải chờ cả Công văn chỉ đạo mới “dám” thực hiện.

Thế mới biết, chúng ta ai cũng nghĩ rằng Hiến pháp là văn bản cao nhất và mọi người đều phải tuân thủ, tuy nhiên Hiến Pháp mà không có Luật thì chỉ là lý tưởng, Luật mà không có Nghị định thì chỉ là chủ trương và Nghị định đôi khi không có Thông tư thì chỉ là hình mẫu. 

Tình hình này thật sự đáng lo ngại. Trên đưa lệnh nhưng dưới không nghe, nếu chỉ dừng ở chủ trương chính sách mà không có một cách thức thuejc hiện và đảm bảo thực hiện cụ thể thì rất khó để thống nhất hoạt động từ TW xuống địa phương.

Nếu chỉ mới dừng lại ở chủ trương thì đương nhiên pháp luật Việt Nam chỉ có thể mới là bước đầu tiên của lý thuyết. Đoạn đường từ lý thuyết đến việc thực hành trên thực tiễn sẽ là một chặng đường dài và nhiều thử thách.

" Thế mới biết, chúng ta ai cũng nghĩ rằng Hiến pháp là văn bản cao nhất và mọi người đều phải tuân thủ, tuy nhiên Hiến Pháp mà không có Luật thì chỉ là lý tưởng, Luật mà không có Nghị định thì chỉ là chủ trương và Nghị định đôi khi không có Thông tư thì chỉ là hình mẫu"

Mình rất thích câu kết! cô đọng cho thấy hết những vướng mắc! Hệ thống pháp luật của nước ta có thể ví là " mê cung không" quanh quẩn từ Trung ương cho đến tới địa phương, kể cả có chỉ đạo đi nữa rồi cuối cùng việc áp dụng cũng là cả một vấn đề. 

Mình còn nhớ Luật hôn nhân gia đình trước kia quy định độ tuổi kết hôn. Chỉ duy nhất chữ "từ" mà giải thích với nghị định rồi thông tư...mà áp dụng vẫn loay hoay.

Quy định là một chuyện ra thực tế lại muôn hình vạn trạng, tùy hứng, việc áp dụng pháp luật đôi khi còn phụ thuộc vào ý chí người áp dụng!

Việc ban hành quy định mang tính "chủ trương" tại các Luật, Bộ Luật đã không còn quá xa lạ trong nền lập pháp của Việt Nam. Và việc áp dụng các quy định hướng dẫn, chỉ đạo như thế nào trên thực tế thì còn phụ thuộc vào thứ nhất: thời gian, thứ hai: cách hiểu, quan điểm của từng cơ quan áp dụng. Đừng nói là áp dụng theo "chủ trương", thậm chí áp dụng theo hướng dẫn cụ thể còn gây tranh cãi, ý kiến trái chiều trong nhiều trường hợp. Rồi thì gây hậu quả, thiệt thòi, oan sai cho người bị áp dụng và lại bắt đầu thủ tục xin lỗi, giải thích khi phát hiện dấu hiệu oan sai... rồi thì lại sửa đổi, bổ sung, thay thế cho phù hợp với thực tiễn....một vòng luẩn quẩn cứ thế lặp đi lặp lại, gây nhiều bất cập trong việc áp dụng pháp luật để điều chỉnh các quan hệ xã hội. Đồng ý, là các mối quan hệ xã hội bây giờ phát triển quá rộng, nhà làm luật cũng không thể dự liệu trước được tất thảy mọi diễn biến, thay đổi của thực tiễn, tuy nhiên, thiết nghĩ từ "chủ trương" đến hiện thực hóa vào đời sống nên đi theo một luồng, thống nhất cách thức áp dụng và cốt lõi là phải truyền đạt đầy đủ đến cơ quan áp dụng những quy định trên thì mới mong quy định ban hành ra không trở thành "quy định treo". 

Đúng là việc bạn đề cập thì nó có phát sinh rất nhiều vấn đề trong việc thực thu và áp dụng pháp luật hiện nay. Tình hình là các cơ quan công quyền cứ thích thì áp dụng cái đã sau thì có ai chỉ dạo hay hướng dẫn cái gì thì làm theo. Tuy nhiên cũng có những trường hợp chẳng cần làm theo.

Các vụ việc như xin chào hay quán phở là những vụ việc mang tính chất điển hình để nhìn nhận cách thức áp dụng pháp luật hiện nay của cơ quan nhà nước. Đúng là khi nào pháp luật mới được thực thi mà đừng dừng lại ở chủ trường. Hiện nay thủ tướng ban hành rất nhiều chỉ thị yêu cầu thực hiện theo đúng tính thần đó nhưng thực tế thì nói 1 làm hai hoặc thêm nữa.

Một vấn đề khác nữa là quy định pháp luật thì ban hành nhiều như vậy nhưng không phải ai cũng nắm hết tinh thần của nó. Thế là phải đợi có các văn bản hướng dân thi hành từ cac cơ quan nhưng lại rất lâu, nhiều vấn đề đói khi đã áp dụng nhưng vẫn còn rất nhiều tranh cãi và chưa biết áp dụng thế nào. Vấn đề thuế như bạn nói là lĩnh vực có nhiều công văn hướng dẫn nhất. Bên cạnh việc xác định tính toán khó thì việc có nhiều cách hiểu khác nhau dẫn đến áp dụng mõi nơi một khác và phải đợi tổng cục thuế có hướng dẫn trả lời.

Tóm lại nên có cách thay đổi và đổi mới lại hệ thống, nên có sự song hành trong ban hành pháp luật để tránh những vấn đề phát sinh như hiện tại.

do chủ trương đưa không hợp lý, gần với thực tế. Như đưa ra chỉ tiêu cao mà không tính đến xem có thể thực hiện được hay không. Muốn có chi tiêu cao dể có thể lấy được thành tích tốt nhưng tới lúc đi vào thực hiện thì nó thể làm được. Trung ương đề ra chỉ tiêu cao, bắt địa phương phải thực hiện nhưng khi gặp khó khăn trong thực hiện muốn được giai quyết thì rất mất thời gian điều chinh lại. 

Vậy nên từ lý thuyết đến thực tiễn là cả một khoảng cách rất xa, rất nhiều quy định, văn bản của pháp luật chỉ nằm ở những quy định chung chung, không cụ thể và rất khó được cụ thể hóa tại thực tế đời sống.

Mình nghĩ vấn đề này là do pháp luật Việt Nam quá mang nặng tính hình thức, không đi sát được vào thực tiễn, nên rất nhiều quy định mang tính chất chung chung, không giải quyết được vấn đề, và khó có thể áp dụng ở thực tế, có bạn nào còn nhớ ngày xưa có quy định xe chính chủ không ạ, một ví dụ điển hình của việc Luật không sát thực tiễn

Việc ban hành văn bản quy phạm pháp luạt theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã được quy định rõ và cụ thể, qua những quy trình ấy những tưởng việc áp dụng các văn bản pháp luật sẽ được khoa học và dễ dàng hơn, nhưng thấy thực tại việc áp dụng luật còn nhiều chồng chéo, đã từng gặp Thông tư, Nghị định nhưng hiệu lực thi hành lại thua một công văn hướng dẫn.