Trong mặt chủ quan của cấu thành tội phạm, yếu tố lỗi là dấu hiệu quan trọng. Theo Điều 10 và Điều 11 BLHS 2015, lỗi chia thành 4 loại: cố ý trực tiếp, cố ý gián tiếp, vô ý vì quá tự tin, vô ý do cẩu thả. Trong quá trình giải quyết vụ án hình sự, việc xác định loại lỗi của người thực hiện hành vi phạm tội là rất quan trọng để xem xét một người có tội hay vô tội và quyết định hình phạt.
Đối với lỗi vô ý do quá tự tin thì các bạn xem: So sánh lỗi cố ý gián tiếp với lỗi vô ý vì quá tự tin trong luật hình sự
Nội dung dưới đây sẽ phân biệt lỗi cố ý trực tiếp, cố ý gián tiếp và vô ý do cẩu thả:
|
Tiêu chí
|
Cố ý trực tiếp
|
Cố ý gián tiếp
|
Vô ý do cẩu thả
|
|
Căn cứ pháp lý
|
Khoản 1 Điều 10 BLHS 2015
|
Khoản 2 Điều 10 BLHS 2015
|
Khoản 2 Điều 11 BLHS 2015
|
|
Khái niệm
|
Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra;
|
Người khi thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó có thể xẩy ra, tuy không mong muốn nhưng vẫn có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra
|
Người phạm tội không thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước hậu quả đó.
|
|
Về mặt lý trí
|
Nhận thức rõ tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi mà mình thực hiện, thấy trước hành vi đó có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho xã hội
|
Nhận thức rõ tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi mà mình thực hiện, thấy trước hành vi đó có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho xã hội
|
Phải thấy trước hậu quả nhưng lại không thấy trước được hậu quả đó
|
|
Về mặt ý chí
|
Sự lựa chọn hành vi phạm tội là sự lựa chọn duy nhất, chủ thể lựa chọn hành vi phạm tội vì chủ thể mong muốn hành vi đó
|
Người phạm tội không mong muốn hậu quả xảy ra, tức hậu quả xảy ra không phù hợp với mục đích phạm tội. Tuy nhiên để thực hiện mục đích này, người phạm tội để mặc hậu quả nguy hiểm cho xã hội mà hành vi của mình có thể gây ra
|
Người phạm tội khi thực hiện hành vi đáng ra phải thấy trước và có thể thấy trước hậu quả nguy hiểm cho xã hội sẽ xảy ra
|
|
Nguyên nhân gây ra hậu quả
|
Có sự cố ý
|
Có sự cố ý
|
Do sự cẩu thả
|
|
Trách nhiệm hình sự
|
Cao nhất
|
Cao hơn
|
Thấp hơn
|
|
Ví dụ
|
C và D xảy ra mâu thuẩn, C dùng dao đâm D với ý muốn giết D. Rõ ràng C ý thức được việc mình làm là nguy hiểm và mong muốn hậu quả chết người người xảy ra.
|
B giăng lưới điện để chống trộm đột nhập nhưng không có cảnh báo an toàn dẫn đến chết người. Dù B không mong muốn hậu quả chết người xảy ra nhưng có ý thức bỏ mặc hậu quả xảy ra nên đây là lỗi cố ý gián tiếp
|
A là kế toán doanh nghiệp, khi nhập dữ liệu, A đã sơ ý bỏ sót một số 0 trong số tiền cần chuyển cho đối tác, hành vi này của A đã khiến công ty thiệt hại, trong trường hợp này, A là kế toán và phải biết được chỉ một hành vi sơ xuất cũng sẽ gây ra những hậu quả không mong muốn.
|
Trên đây chỉ phân loại 02 lỗi: cố ý gián tiếp và vô ý do cẩu thả dựa trên quy định BLHS 2015, nếu mọi người quan tâm có thể góp ý để nội dung được hoàn thiện.
Pháp luật vô hình, tuy không thể thấy nhưng phải biết!
