Tình huống cần trao đổi là một người chị gái có vay ngân hàng, vừa rồi chị mắc bệnh hiểm nghèo và chết. Vậy giờ số tiền đó Ngân hàng xử lý như thế nào? Do không hiểu rõ quy định nên em của người chết đã trả lãi 2 tháng rồi, nếu ngân hàng tự xóa nợ thì người có được trả lại số tiền đã trả lãi hộ không? Có quyền từ chối không?
Liên quan đến vấn đề này mình xin phép trao đổi như sau:
Thực hiện nghĩa vụ tài sản của người đã chết
Theo quy định tại Bộ luật Dân sự 2015 có nêu:
"Điều 615. Thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại
1. Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Trường hợp di sản chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do người chết để lại được người quản lý di sản thực hiện theo thỏa thuận của những người thừa kế trong phạm vi di sản do người chết để lại.
3. Trường hợp di sản đã được chia thì mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
4. Trường hợp người thừa kế không phải là cá nhân hưởng di sản theo di chúc thì cũng phải thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại như người thừa kế là cá nhân."
Căn cứ theo quy định trên, khi người chị chết thì khoản nợ của chị ấy không đương nhiên chuyển cho những người thuộc diện thừa kế mà những người đó sẽ chỉ phải thanh toán trong phạm vi di sản thừa kế của người chết để lại. Tức là trước tiên cần xác định di sản thừa kế của người chị là gì, từ đó làm căn cứ xác định giá trị nhằm trả khoản nợ ngân hàng. Những người thừa kế của chị ấy sẽ có nghĩa vụ trả nợ trong phạm vi giá trị di sản để lại đó. Nếu chị ấy không có di sản gì cả thì những người thuộc diện thừa kế của chị ấy sẽ không phải có nghĩa vụ trả nợ gì thêm.
Việc người em trả thay nêu trên thì cần xác định có căn cứ nào thể hiện thỏa thuận trả thay với ngân hàng hay không? Nếu không có mà người chị đã mất trước thì không có cơ sở để ngân hàng nhận tiền từ người em. Người em nên liên hệ phía ngân hàng để thỏa thuận, làm rõ các trách nhiệm liên quan để đảm bảo quyền lợi của mình.
Từ chối nhận di sản
Theo quy định tại Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015 có nêu:
"Điều 620. Từ chối nhận di sản
1. Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.
2. Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.
3. Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản."
Theo đó, người em chỉ được quyền từ chối nhận di sản nếu nó không nhằm mục đích trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của người em đối với người khác mà thôi. Ví dụ như là người em từ chối để tránh phải trả nợ người khác phát sinh do mình.
