Chào bạn,
Dựa vào những thông tin mà bạn cung cấp xin được trao đổi trường hợp của anh bạn như sau:
Bạn yên tâm về Giấy khai sinh của cháu mình, việc anh bạn và người mẹ của trẻ không đăng ký kết hôn sẽ không ảnh hưởng đến giá trị của Giấy khai sinh của trẻ vì theo quy định tại Điều 29 Bộ luật dân sự năm 2005 quy định về quyền được khai sinh như sau: “Cá nhân khi sinh ra có quyền được khai sinh”;
Và khoản 5, Điều 2 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000 thì "Nhà nước và xã hội không thừa nhận sự phân biệt đối xử giữa các con, giữa con trai và con gái, con đẻ và con nuôi, con trong giá thú và con ngoài giá thú";
Và tại Điều 15 Nghị định số 158/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005 của Chính phủ và Thông tư 01/2008/TT-BTP ngày 02/06/2008 hướng dẫn thực hiện Nghị định 158/2005/NĐ-CP về đăng ký và quản lý hộ tịch do Bộ Tư pháp ban hành có quy định về thủ tục đăng ký khai sinh cũng không buộc cha mẹ trẻ em xuất trình Giấy chứng nhận kết hôn nếu nếu cha, mẹ của trẻ em không có đăng ký kết hôn.
Do anh trai của bạn và người mẹ của trẻ không đăng ký kết hôn nên pháp luật không công nhận hai người là vợ chồng và không thừa nhận sự tồn tại quan hệ hôn nhân hợp pháp giữa hai người.
Theo quy định tại điểm 3, Nghị quyết số 35/2000/QH10 ngày 09/06/2000 của Quốc Hội về thi hành Luật Hôn nhân và gia đình thì từ sau ngày 01/01/2003, nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn, đều không được pháp luật công nhận là vợ chồng; nếu có yêu cầu ly hôn thì Toà án thụ lý và tuyên bố không công nhận quan hệ vợ chồng; nếu có yêu cầu về con và tài sản thì toà án áp dụng khoản 2 và khoản 3, Điều 17 của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000 để giải quyết.
Điều 87 của Luật HN&GĐ cũng quy định trong trường hợp không đăng ký kết hôn mà có yêu cầu ly hôn thì Toà án thụ lý và tuyên bố không công nhận quan hệ vợ chồng theo quy định tại khoản 1 Điều 11 của Luật này (nam, nữ không đăng ký kết hôn mà chung sống với nhau như vợ chồng thì không được pháp luật công nhận là vợ chồng); nếu có yêu cầu về con và tài sản thì giải quyết theo quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 17 của Luật này.
Cụ thể tại khoản 2, Điều 17 Luật HN&GĐ thì quyền lợi của con được giải quyết như trường hợp cha mẹ ly hôn và Điều 92 Luật HN&GĐ quy định về việc trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng con sau khi ly hôn như sau:
Sau khi ly hôn, vợ, chồng vẫn có nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng con chưa thành niên hoặc đã thành niên bị tàn tật, mất năng lực hành vi dân sự, không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình. Người không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con.
Vợ, chồng thoả thuận về người trực tiếp nuôi con, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; nếu không thoả thuận được thì Toà án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ chín tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con. Về nguyên tắc, con dưới ba tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, nếu các bên không có thoả thuận khác.
Cho dù anh trai của bạn và người mẹ của trẻ không có đăng ký kết hôn, không phải là vợ chồng được pháp luật công nhận nhưng trong giấy đăng ký khai sinh vẫn thừa nhận đây là con hợp pháp của hai người, do đó cả cha và mẹ của trẻ có quyền và nghĩa vụ ngang nhau về trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng con. Vì vậy việc Toà án quyết định giao con cho cha hay mẹ được trực tiếp nuôi con sẽ căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của trẻ.
Do đó nếu anh trai của bạn chứng minh được mình có đủ điều kiện trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng con tốt hơn người mẹ đứa trẻ giống như những gì bạn nhận xét thì “người mẹ của trẻ không làm tròn trách nhiệm của người mẹ, chị ấy không nuôi dưỡng, chăm sóc tốt cho con, đứa bé thường xuyên bệnh nặng phải nhập viện, ốm yếu và đang trong giai đoạn suy dinh dưỡng nghiêm trọng. Có 1 lần tình cờ tôi đến thăm đứa bé thì thấy chị ấy đang dùng roi hù bé để cho bé ăn (đứa bé chỉ mới hơn 19 tháng tuổi và theo tôi được biết thì tình trạng dùng roi xảy ra thường xuyên)...Ngay cả tiền cấp dưỡng cho bé mà anh trai tôi đưa cho bé,chị cũng lấy xài hết,để bé trong tình trạng không thể phát triển tốt nhất của những đứa bé cùng trang lứa khác” thì điều này cũng là một trong những căn cứ để Tòa án xem xét và đánh giá để cho anh trai bạn được trực tiếp nuôi con.
Tuy nhiên, trong trường hợp này anh của bạn cũng gặp một số bất lợi trong việc chứng minh điều kiện trông nom, chăm sóc, giáo dục của mình tốt hơn người mẹ, do người anh của bạn thường đi làm ở xa nên để bà Nội nuôi và chăm sóc cho trẻ.
Cộng thêm đứa trẻ hiện nay mới hơn 19 tháng tuổi thì về nguyên tắc, con dưới ba tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi (nếu các bên không có thoả thuận khác).
Như vậy, không thể biết được trẻ sống với cha hay mẹ sẽ tốt hơn cho trẻ. Nên giải pháp tốt nhất là anh trai bạn và người mẹ của trẻ nên thỏa thuận với nhau về việc để anh bạn trực tiếp nuôi con mà không buộc người mẹ phải có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con. Cố gắng thuyết phục và giải thích cho người mẹ hiểu mặc dù người mẹ không trực tiếp nuôi con nhưng người mẹ vẫn có quyền thăm nom con mà không ai có quyền cản trở, ngăn cấm (ngoại trừ người mẹ lợi dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Toà án hạn chế quyền thăm nom con của người mẹ).
Một số nội dung trao đổi cùng bạn.
Nếu bạn cần trao đổi thêm xin vui lòng liên lạc theo địa chỉ email: lsgiadinh@gmail.com
Thân mến chào bạn.
___________________
Luật sư Phạm Hiếu Nghĩa
Legal Vietnam Law Office
Cập nhật bởi lsgiadinh ngày 02/03/2011 12:01:10 SA