Nuôi con nuôi ngày nay là một vấn đề khá phổ biến trong cuộc sống và đây được coi là hành động mang tính nhân văn sâu sắc. Tuy nhiên, sau khi nhận nuôi con con, quan hệ này có thể bị chấm dứt không? Nếu có thì đó là trường hợp nào?
Việc chấm dứt nuôi con nuôi cũng như bất kì sự kiện hộ tịch nào khác đều phải dựa vào căn cứ pháp lý nhất định. Theo đó, căn cứ chấm dứt việc nhận con nuôi được quy định tại Điều 25 Luật Nuôi con nuôi 2010 bao gồm 04 trường hợp như sau:
>>>TH1: Con nuôi đã thành niên và cha mẹ nuôi tự nguyện chấm dứt việc nuôi con nuôi.
>>>TH2: Con nuôi bị kết án về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của cha mẹ nuôi; ngược đãi, hành hạ cha mẹ nuôi hoặc con nuôi có hành vi phá tán tài sản của cha mẹ nuôi.
>>>TH3: Cha mẹ nuôi bị kết án về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con nuôi; ngược đãi, hành hạ con nuôi.
>>>TH4: Vi phạm quy định tại Điều 13 của Luật này.
Trường hợp vi phạm quy định tại Điều 13 Luật Nuôi con nuôi năm 2010 là các trường hợp bị cấm theo quy định của pháp luật nuôi con nuôi, bao gồm:
+ Lợi dụng việc nuôi con nuôi để trục lợi, bóc lột sức lao động, xâm hại tình dục; bắt cóc, mua bán trẻ em.
+ Giả mạo giấy tờ để giải quyết việc nuôi con nuôi.
+ Phân biệt đối xử giữa con đẻ và con nuôi.
+ Lợi dụng việc cho con nuôi để vi phạm pháp luật về dân số.
+ Lợi dụng việc làm con nuôi của thương binh, người có công với cách mạng, người thuộc dân tộc thiểu số để hưởng chế độ, chính sách ưu đãi của Nhà nước.
+ Ông, bà nhận cháu làm con nuôi hoặc anh, chị, em nhận nhau làm con nuôi.
+ Lợi dụng việc nuôi con nuôi để vi phạm pháp luật, phong tục tập quán, đạo đức, truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
Như vậy, nếu thuộc một trong các trường hợp nêu trên thì sẽ có căn cứ chấm dứt nhận nuôi con nuôi.
Chủ thể có quyền yêu cầu chấm dứt nuôi con nuôi?
Theo quy định tại Điều 26 Luật Nuôi con nuôi năm 2010 thì cá nhân, tổ chức sau đây có quyền yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi. Cụ thể bao gồm:
- Cha mẹ nuôi.
- Con nuôi đã thành niên.
- Cha mẹ đẻ hoặc người giám hộ của con nuôi.
- Cơ quan, tổ chức sau đây có quyền yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi khi có một trong các căn cứ quy định tại các khoản 2, 3 và 4 Điều 25 của Luật này:
+ Cơ quan lao động, thương binh và xã hội;
+ Hội liên hiệp phụ nữ.
Hậu quả của việc chấm dứt nuôi con nuôi
Hậu quả phát sinh sau khi có quyết định của Tòa án về việc chấm dứt nuôi con nuôi được pháp luật quy định như sau:
- Quyền, nghĩa vụ giữa cha mẹ nuôi và con nuôi chấm dứt kể từ ngày quyết định chấm dứt nuôi con nuôi của Tòa án có hiệu lực pháp luật.
- Trường hợp con nuôi là người chưa thành niên hoặc đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự, không có khả năng lao động thì Tòa án quyết định giao cho cha mẹ đẻ hoặc tổ chức, cá nhân khác chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục vì lợi ích tốt nhất của người đó.
- Trường hợp con nuôi được giao cho cha mẹ đẻ thì các quyền, nghĩa vụ của cha mẹ đẻ đã chấm dứt theo quy định.
- Trường hợp con nuôi có tài sản riêng thì được nhận lại tài sản đó; nếu con nuôi có công lao đóng góp vào khối tài sản chung của cha mẹ nuôi thì được hưởng phần tài sản tương xứng với công lao đóng góp theo thỏa thuận với cha mẹ nuôi; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
- Con nuôi có quyền lấy lại họ, tên của mình như trước khi được cho làm con nuôi.
Thủ tục chấm dứt việc nhận con nuôi
- Cơ quan có thẩm quyền giải quyết: Thẩm quyền giải quyết yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi theo quy định tại Điều 10 Luật Nuôi con nuôi và Điều 35, Điều 39 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 sẽ thuộc về Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bạn hoặc người được nhận làm con nuôi cư trú hoặc làm việc. Nếu có căn cứ chấm dứt việc nhận con nuôi thì Tòa án có thẩm quyền ra quyết định giải quyết yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi.
- Lệ phí giải quyết: 300.000 đồng theo quy định tại Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí tòa án.
